10. Sınıf Coğrafya

Öğrencilerden coğrafyanın temel kavramlarına günlük hayattan örnek vermeleri istenebilir.

Öğrencilere bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak belirledikleri coğrafi bir konuda araştırma görevi verilebilir. Öğrencilerden araştırma sonuçlarını afiş hâline getirerek okul sergisinde sunması istenebilir.

Öğrencilerin öğrenme düzeylerine göre bireyselleştirilmiş çalışma yaprakları hazırlanabilir. Performans görevi, coğrafi bakış açısıyla hazırlanmış bir çalışmanın incelenmesi ve bu çalışmadaki coğrafi kavramların nasıl kullanıldığını kapsayan bir sunum şeklinde düzenlenebilir.

CBS ve uzaktan algılamanın kullanım alanlarına yönelik farklı türde haritalar ve uydu görüntüleri incelenir. Öğrencilerin yapılan incelemenin ardından bu görüntülerin hangi amaçlarla elde edildiğine ilişkin görüşleri alınır. Bu sayede meteorolojik veriler ve navigasyon sistemlerinin günlük hayatta sağladığı kolaylıklarla ilgili bağlantı kurulabilir.

Öğrencilere harita oluşturmada CBS uygulamaları ve geleneksel yöntemlerin karşılaştırılması, coğrafi veri olarak uzaktan algılamada uydu görüntülerinin avantajları ve uzaktan algılama teknolojileri konularında araştırma görevleri verilebilir. Öğrencilerin söz konusu araştırma görevlerini öğrenme profillerine göre farklı yollarla sunmalarına (rol oynama, eylem planı ve medya ürünü hazırlama, görsel ve sözlü sunum vb.) imkân sağlanır.

CBS uygulamalarına ilişkin örnekler artırılabilir ve uygulamaların incelenmesinde akran öğretiminden yararlanılabilir. Performans görevi, çeşitli haritalardan yararlanılarak coğrafi verilerin gösterilmesi (nokta, çizgi ve alan) ve vektör veri-coğrafi unsur eşleştirmesinin yapılması şeklinde düzenlenebilir.

Öğrencilere yeryüzünde bulunan bazı kıtaların yapboz parçası gibi birbirini tamamlamasıyla ilgili dünya haritası, medya ürünleri vb. materyaller üzerinden sorular yöneltilebilir. Bu sorulara verilen cevaplar doğrultusunda kıtaların şekilleri ile levha tektoniği arasında ilişki kurulabilir. Aşınım ve birikim süreçleri sonucu oluşmuş yeryüzü şekilleri ile ilgili görseller verilebilir. Yakın çevrede veya ülke genelinde bu tür yeryüzü şekillerinden hangilerinin daha fazla bilindiğinin ifade edilmesi sağlanabilir. Yakın çevredeki yeryüzü şekillerine örnekler verilebilir.

Öğrencilere levha tektoniği kuramının tarihsel gelişimi ve Alfred Wegener’in kanıtları, kayaçlarda yaş tayinlerinin yapılış yöntemleri, fosil incelemeleri, kayaç tiplerinin alt grupları, deprem ölçümleri, Türkiye tarihindeki büyük depremler ve tsunamiler, dünya tarihinde bilinen büyük depremler ve volkanik faaliyetler, süper volkanlar, süper kıtaların geçmişi ve geleceği, yeryüzündeki farklı kıyı tipleri, Türkiye’de yer almayan yeryüzü şekillerine örnekler, yakın çevredeki farklı yeryüzü şekilleri, dünya genelindeki ikonik yeryüzü şekilleri, *Antroposen Dönem’in özellikleri ve yeryüzü şekillerinin kullanımında sürdürülebilirlik konularında iki veya üç haftalık proje görevleri verilebilir. Projeler tamamlandığında sınıfta proje sunumlarının yapılması sağlanarak akran öğretimine fırsat sağlanır.

Öğrencilerin öğrenme günlükleri aracılığıyla öğrenme süreçleri hakkında düşünmeleri, güçlü ve geliştirilmesi gereken yönlerini belirlemeleri desteklenerek yeni öğrenme çıktıları koymaları sağlanabilir. İlgili konuların çözümlenmesi ve anlamlandırılması video veya belgeseller izletilerek desteklenebilir. Performans görevi; Türkiye’deki ana yeryüzü şekilleri ile ilgili sunum hazırlama, yeryüzü şekillerinin insan faaliyetlerine etkisine yönelik röportaj yapma ve öğrenme günlüğü tutma şeklinde düzenlenebilir.

Öğrencilerin, yaşadıkları yerleşmenin geçmişten günümüze öne çıkan fonksiyonlarıyla ilgili bir tarih şeridi oluşturarak günlük hayatla yerleşme süreci arasında bağ kurmaları sağlanabilir.

Öğrencilere kırsal yerleşmeler için kalkınma modelleri, geleceğin şehirlerinde fonksiyonel değişim ve mega şehirlerin mekânsal özellikleri konularında araştırma görevleri verilebilir, örnek modeller hazırlatabilir. Model geliştirme çalışması gerek kişisel olarak gerekse iki veya üç kişiden oluşan gruplar şeklinde düzenlenebilir. Oluşturulan modeller okul sergisinde sunulabilir.

Konunun öğrenciler tarafından özetlenebilmesi için not alma kâğıtları kullanılır ve alınan notlar üzerine tartışılması sağlanabilir. Performans görevi, yerleşmelerle ilgili kavram haritası oluşturma (tür, doku, büyüklük, fonksiyon vb.) şeklinde düzenlenebilir.

Öğrencilere ekonomik faaliyetlerle ilgili görseller verilerek bu görsellerdeki faaliyetlerden hangilerini bildikleri sorulabilir. Öğrencilerden görsellerde belirtilen ekonomik faaliyetlerden yakın çevrelerinde yürütülenleri belirtmeleri; yaşadıkları yerin gelişimi üzerinde tarım, sanayi ve/veya hizmet sektörlerinin etkilerine ilişkin görüşlerini paylaşmaları istenebilir.

Öğrencilere dünyadan ekonomik sektörlerle kalkınma arasındaki ilişkiyi gösteren farklı modeller, *gelişmişlik seviyesi yüksek olan ülkelerin ekonomik özellikleri ve Türkiye’de mekânsal gelişim farklılıklarını gidermeye yönelik uygulanan bölgesel kalkınma projeleri konularında araştırma görevleri verilebilir. Öğrencilerin söz konusu araştırma görevlerini öğrenme profillerine göre farklı yollarla sunmalarına (rol oynama, eylem planı ve medya ürünü hazırlama, görsel ve sözlü sunum vb.) imkân sağlanır.

Öğrencilere yaşantısal öğrenmenin uygun adımlarında daha fazla zaman geçirme fırsatı verilebilir. Konuyla ilgili özet metinler kullanılabilir. Performans görevi, Türkiye’de yürütülen ekonomik faaliyetlerle ilgili hazırlanan kısa video, sunu vb. ürünlerin incelenmesi şeklinde düzenlenebilir.

Aynı özellikteki ekstrem bir doğa olayının farklı şekilde etkilediği (afete yol açma veya açmama) yerleşmelere ait görsel ve metinler incelenebilir. Öğrencilerin aynı doğa olayının farklı yerleşmelerdeki etkilerine ilişkin düşünceleri alınabilir.

Afetlerle mücadele eden kurum/kuruluşlara (Türk Kızılay, AFAD, UMKE vb.) yönelik saha çalışması planlanabilir. Öğrencilere uluslararası afetle mücadele altyapıları, *ulusal afet eylem planı ve il afet risk azaltma planları konularında araştırma görevleri verilebilir. Öğrenciler tarafından yapılan saha çalışmasının okul genelinde paylaşılabilmesi için fotoğraf sergisi düzenlenebilir ve sınıf dergisi çıkarılabilir.

Öğrencilerin ilgi ve seviyelerine uygun öğrenme hızında ilerleyebilmeleri, bağımsız öğrenme alışkanlığı kazanabilmeleri ve kendi öğrenmelerinde sorumluluk alabilmeleri için öğrenme sözleşmeleri kullanılabilir. Öğrencilerle birlikte bu ünite kapsamında onların ilgisini çekebilecek, gerçekçi ve başarılabilecek bir öğrenme görevi belirlenebilir. Öğrenme görevine ilişkin yapılacaklar ve zaman akışı belirlenerek öğrenciye süreci yönetme fırsatı verilebilir. Süreç sonunda öğrencilerle öğrenme görevinin gerçekleştirilme durumu ve görev süreci hakkında konuşulabilir. Performans görevi; afetlerden korunma ve afetlerle mücadele yollarına yönelik görsel, sunum vb. ürünlerin incelenmesi şeklinde düzenlenebilir.

Öğrencilere geleneksel Türk müziğine ait eserlerden örnekler dinletilerek onlardan bu eserlerdeki kültür unsurlarını analiz etmeleri istenebilir. Öğrencilere geçmişten günümüze Türk Dünyası Kültür Başkenti olarak seçilen ve Türkiye’de yer alan şehirlerden hangilerini bildikleri, bu şehirleri daha önce görüp görmedikleri ve bu şehirlerin kültür başkenti seçilmesinin nedenleri sorulabilir.

Öğrencilere Türk dünyasını oluşturan ülkeler arasındaki ilişkileri geliştirmek amacıyla oluşturulmuş organizasyonlar (Türk Devletleri Teşkilatı, TÜRKSOY, Uluslararası Türk Akademisi vb.) ve bu organizasyonların uygulamaları, Türk dünyasının geçmişten günümüze jeostratejik önemi, Türk kültürünün jeopolitik etkisi ve önemi konularında araştırma görevleri verilebilir. Öğrencilerden araştırma görevlerine ilişkin eğitici videolar hazırlamaları istenebilir. Eğitici videoları tüm sınıfın izlemesi ve değerlendirmesi sağlanabilir.

Türk kültürünün yayıldığı alanlarla ilgili belgeseller izlenebilir, bu kültürü yansıtan mekânlara yönelik gezi/sanal gezi planlanabilir. Gezilerin ardından kültürel özellikler listelenerek tüm sınıfla paylaşılabilir. Performans görevi; Türk milletinin soyut ve somut kültürel miras ögeleriyle ilgili kısa video, sunu vb. ürünlerin incelenmesi şeklinde düzenlenebilir.