9. Sınıf Tarih

Öğrencilerden geçmişteki göç, salgın, savaş ve buluşların devlet ve toplum hayatına etkilerini günümüzle karşılaştırmaları istenir. Dijitalleşmenin toplum üzerindeki etkisini ele alarak kendi yaşantılarından örnekler vermeleri istenir. Arşivlenen kişisel dijital fotoğrafların geçmişe dair kaynak olarak kullanılabilmesinin olumlu ve olumsuz yönlerini açıklamaları istenir.

Öğrencilerin tarih öğrenmenin faydalarına ilişkin “Devletler tarihten ne bekler?”, “Tarih toplumlara ne kazandırır?”, “Tarihi neden öğrenmeliyim?” soruları ekseninde Sokratik tartışma yapmaları sağlanabilir. Tarih öğrenmenin bireye ve topluma ne kazandıracağıyla ilgili bir anket çalışması yapmaları istenebilir. Ortaya çıkan sonuçlar sınıf ortamında paylaşılabilir. Önemli tarihçilerin hayat hikâyelerini araştırarak tarihsel bilginin inşa sürecinde takip ettikleri yöntemlere ilişkin tanıtım rehberi hazırlamaları istenebilir. Tarihsel bilginin üretim sürecine ilişkin kaynaklardan tarih araştırma ve yazımı bölümlerini okumaları sağlanabilir. Tarih alanında belirledikleri bir telif eseri inceleyerek tarihsel bilginin üretim sürecine ilişkin çıkarımlarda bulunmaları ve bu çıkarımları raporlaştırmaları istenebilir. Genel ağda takvimler konusuna ilişkin kaynakları taramaları ve konuyla ilgili örnekleri tespit etmeleri istenebilir. Takvim sistemleri ile bunların hazırlanma gerekçelerini örnekler üzerinden incelemeleri ve Türklerin kullandıkları takvimleri açıklayarak miladi takvim ile hicri takvimin özelliklerini karşılaştırmaları sağlanabilir. Türk Tarih Kurumunun genel ağ adresinden tarih çevirme kılavuzunu bulup incelemeleri ve kendi belirledikleri tarihlerle ilgili alıştırma yapmaları istenebilir. Farklı medeniyetlerin takvimlerde başlangıç olarak kabul ettiği olayları gösteren bir tarih şeridi hazırlamaları sağlanabilir. Tarihsel bilgiyi üreten veya destekleyen devlet kurumlarının genel ağ adreslerini kullanarak tarih literatürüne katkılarına ilişkin çıkarımlarda bulunmaları istenebilir. Uzman görüşleri ve dijital tarih projeleri ile proje araçlarından (yazılım) hareketle doğuştan dijital veriler ve yapay zekâ uygulamalarının gelecekte tarih araştırma ve yazımında ortaya çıkaracağı dönüşümlere dair beyin fırtınası yapmaları sağlanabilir.

Öğrencilerden gerçek veya sanal bir müzeyi ziyaret ederek tarih öğrenmenin bireye ve topluma faydalarını anlatmaları istenebilir. Tarihin tanımındaki kavramlardan sadece “geçmiş, neden-sonuç ve kanıt”ın yer aldığı kavram ağından hareketle tarihe ve tarihin içeriğine yönelik bilgileri tespit etmeleri istenebilir. Tarihsel bilginin üretim sürecinin ana hatlarını basit bir dille anlatan dijital hikâye aracılığıyla konu örneklendirilebilir. Öğretmeni veya arkadaşlarından yardım alarak dijitalleşmenin tarih yazımına ve tarih öğretimine etkilerini basitçe ifade eden bir afiş hazırlamaları istenebilir.

Öğrencilerden kökenleri Eski Çağ’a dayanan icatların günümüzde hayatı nasıl etkilediğine ilişkin çıkarımlarda bulunmaları istenir. Günümüzdeki hukuk kurallarının hangi ihtiyaçları karşılamak için oluşturulduğunu ve bu kuralların toplum düzenini sağlamadaki rolünü belirlemeleri istenir. Eski Çağ’daki yazılı ve yazısız hukuk kurallarını günümüzdeki hukuk kuralları ile ilişkilendirmeleri sağlanır.

Öğrencilerin, yaşadıkları bölgede bulunan müzeleri veya sanal ortamda Anadolu Medeniyetleri Müzesini ziyaret etmeleri sağlanabilir. Bu doğrultuda önceden hazırlanan çalışma yaprağını doldurmaları sağlanabilir.                                                                                                                        Eski Çağ toplumlarında inanç, bilim ve sanatın gelişimine etki eden kişilerin hayat hikayelerini ve insanlık tarihine katkılarını araştırmaları istenebilir. Konargöçer yaşam ve bu yaşam tarzının Türk kültürüne etkileri konusunda farklı görseller verilerek öğrencilerin düşünme becerilerinin geliştirilmesi sağlanabilir. Bu amaçla öğrencilerden görselleri incelemeleri, analiz etmeleri, görseller arasında bağ kurmaları ve görsellerden hareketle hayal gücünü kullanarak özgün bir hikâye yazmaları istenebilir. Türklerde konargöçer yaşamın özellikleri konusu altı şapkalı düşünme tekniği üzerinden işlenebilir.

Öğrencilerin Tarım Devrimi’nin Eski Çağ medeniyetlerindeki yerleşmeye ve ekonomiye etkilerine ilişkin eksik öğrenmelerini tamamlayabilmeleri için http://meb.ai/qfMj4l adresindeki “Ekonomik Faaliyetlerin Sosyokültürel Etkileri” videosunu izlemeleri sağlanabilir. Öğretmeni veya arkadaşlarından yardım alarak Eski Çağ medeniyetlerinin yönetim, ordu, bilim, ticaret, sanat, hukuk, inanç gibi alanlardan bir veya birkaçının temel özelliklerini belirledikleri bir tablo hazırlamaları istenebilir.

Göç, göçebe, konargöçer, göçmen” kavramlarından bildiklerinin tanımlarını yapmaları istenir. Ardından geçmişte yaşanan göçler ile günümüzdeki göçlerin benzerlik ve farklılıklarına ilişkin tahminde bulunmaları sağlanır. Günümüzde yoğun kullanılan ticaret yollarının, geçtiği şehirlerde oluşturduğu sosyoekonomik ve kültürel etkileri örneklendirmeleri istenir.

* Öğrencilerin ilk Türk devlet ve topluluklarından Bulgarlar, Kırgızlar, Sabarlar, Hazarlar, Türgişler ve Karluklar hakkında tarihsel araştırma yapmaları sağlanabilir. Ulaştıkları veriler doğrultusunda bu devlet ve toplulukların siyasi, sosyal ve ekonomik özelliklerine ilişkin karşılaştırmalı bir tablo hazırlamaları istenebilir. Emevilerin mevali politikası ve hilafetin saltanata dönüşmesi konularına ilişkin genel ağda verilen kaynakları incelemeleri sağlanabilir. Öğrenciler, ulaştıkları bilgilerden yola çıkarak bu politikaların Emeviler açısından avantajlarını ve dezavantajlarını T cetveli üzerinde değerlendirebilir. Türklerin İslamiyet’i kabulü, Abbasiler Devleti’ndeki rolü ve İslam medeniyetine katkılarına dair tarihsel araştırma yapmaları ve ulaştıkları veriler doğrultusunda konuya ilişkin poster hazırlamaları sağlanabilir. * Mısır’da ve Hindistan’da kurulan ilk Türk devletlerini araştırarak ulaştıkları bilgileri bir tarih şeridi üzerinde göstermeleri istenebilir. Öğrencilerden kendini Orta Çağ’da yaşayan bir tüccarın yerine koyarak taşıdığı mallar, kullandığı paralar, yaşadığı tehlikeler ve karşılaştığı kültürel ögelerle ilgili bir gezi yazısı yazmaları istenebilir. Öğrencilerin İslam medeniyetinin insanlığa katkılarını örneklendirebilmeleri amacıyla İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesine sanal gezi yapmaları istenebilir. Ulaştıkları bilgilerden yola çıkarak tarihsel kaynak/kanıt analiz formunu doldurmaları veya seçtikleri bir nesneyi modellemeleri sağlanabilir.

Öğrencilerden öğretmeni veya arkadaşlarından yardım alarak Orta Çağ’da yaşanan kitlesel göçlere ve öne çıkan devletlere ilişkin önceden hazırlanmış tarih şeridi üzerinde eksik bırakılan bilgileri tamamlamaları istenebilir. Öğrencilere Orta Çağ’daki ticaret yollarının önem kazandırdığı şehirlere ilişkin özet metinler verilebilir. İslam, Batı ve Asya medeniyet havzalarının bilim, kültür ve sanat alanlarına dair belgeseller izletilebilir.