MATEMATİKTE BİLİNMEYENE NEDEN “X” DENİR?

Matematikte içinde bilinmeyenlerin bulunduğu ifadelere denklem diyor ve bu bilinmeyenleri çoğunlukla “x” ile gösteriyoruz. Peki ama neden?

Hocam adınız TürkçeÖğretmenimiz ama matematik anlatıyorsunuz demeyin. Konu aslında diller arası bir sözcük alışverişi, bir bilinmeyen şey, bir adet büyük bilim adamı ve şair içeriyor.

        Ünlü yazar Amin Maalouf, Semerkant adlı eserinde şöyle bir bölüm anlatır:

“Ömer, küp denklemleriyle ilgili ciddi bir eser yazıyor ve bu denklemlerin bilinmeyenlerine ‘şey’ diyordu.”

 

        Arapça olan bu sözcük, önce İspanyolcaya geçecekti. İspanyolcada “ş” sesi “x” ile yazıldığından buna önceleri xay dediler. Gittikçe tüm dünyaya yayılan “xay”  zamanla “x” olarak kısalacak ve evrensel matematik bilinmeyeni olarak kendine yer bulacaktı.

Beyrutlu Amin Maalouf’un Ömer diye bahsettiği kişi, döneminin en büyük bilim adamlarından biri olan, ünlü şair, filozof, matematikçi ve astronom Ömer Hayyam’dan başkası değildir.

 

Ferhat TAŞTEKİN

@turkceogretmenimiz