HAYIR DERKEN NEDEN YUKARI BAKIYORUZ?

Geçtiğimiz günlerde denk geldiğim bir kişisel gelişim(!) seminerinde, konuşmacı arkadaş Türklerin günlük hayatta kullandıkları jest ve mimikler üzerinden şakalar yapıyor.
Dinleyicilerine şu soruyu yöneltiyor: “Tüm dünya hayır demek için başını iki yana sallarken biz niye kafamızı arkaya atıp yukarı bakıyoruz.”

Tüm salon gülüyor tabii. Gülüyorlar çünkü mutlular. Mutlular çünkü dünyanın birçok dilinde benzerleri olan bir atasözüne göre “Cehalet (bilmemek) mutluluktur.”

Oysa bizim hayır ya da yok derken yukarı bakmamızın nedenleri, “Toplumsal DNA”mızda gizli.

“Yok” sözcüğü, Eski Türkçede (6 – 13 yy arasında konuşulan Türkçe) “yüksek yer” anlamına geliyor. Hatta bu yok sözcüğüne “-ış” eki getirildiğinde yine “yükselti” anlamındaki “yokuş” sözcüğünü elde ediyoruz.

Yukarı sözcüğünün kökü de yine bu “yok” kökü.

Anadolu’nun bazı yerlerinde “yukarı” değil de “yokarı” denmesi de bu yüzdendir.

Eee “yukarı” anlamına gelen “yok” sözcüğünün sesteşi olan “yok (bulunmayan, olmayan, hayır!)” kullanılırken, başımızın yukarıyı göstermesi de pek tabii mantıklı.

Ferhat TAŞTEKİN

@turkceogretmenimiz