Koordinat Hikayesi

      

     Uzaklardan ziyaretimize gelen bir arkadaşınıza o ili hiç bilmiyorsa sizi bulabilmesi için bulunduğunuz yeri nasıl tarif edersiniz. Tam olarak, sizi tabiri caizse eliyle koymuş gibi bulmasını nasıl sağlarsınız?  Çok zor olsa gerek.

     Konum atma olayı da henüz yayılmamış varsayalım :)

    Dünya nasıl evrende bir nokta gibiyse biz de Dünyada bir nokta gibiyiz. Peki Dünyanın neresinde yaşıyoruz? Asya ile Avrupa kıtalarında. Peki bu kıtalar üzerinde nerede? Ankara'da. Ankara'da nerede? Etimesgut ilçesinde. Şimdi soralım yeterli oldu mu bizi eliyle koymuş gibi bulması? Sanmıyorum. Daha bir sürü cadde, mahalle, sokak vb. gerek ama yeter mi? Yine yetmez de neyse.

     Bir şekilde buluştuk diyelim şimdi sinemaya gideceğiz. Arkadaşım içecek almak için bir yer ararken ben üşüdüğüm için dışarıda bekleyemedim ve içeriye, biletimde yazan koltuğa gittim ve oturdum. Arkadaşımın gelmesini beklerken birden ikimizin de biletinin bende kaldığını fark ettim. Beni bulmakta zorlanacaktı. Film de başlamak üzereydi ve etrafı kararttılar. Sadece merdiven basamaklarındaki harfler ve koltuklardaki fosforlu numaralar görünüyordu. Neyse ki bilet alırken yanımdaydı ve hangi sıra ve hangi koltuktan aldığımızı hatırlıyordu. Ve bu bilgiler beni rahatlıkla bulmasını sağladı. Endişelenmem yersizmiş. 

     Peki ya sonraki gün çok sevdiği takımın maçı var ona gitmesin mi? Zaten Ankara'ya gelme sebeplerinden biri de maça gidebilmekti. Biletlerimizi aldık ve doğruca stadyuma yöneldik. Bu defa içecek alma sırası bendeydi. Arkadaşımdan ayrılırsam tekrar onu bulmakta zorlanır mıydım? Hayır, çünkü oturmam gereken koltuğun bulunduğu blok, sıra ve koltuk numarası biletimde yazıyordu ve arkadaşım da yan koltuktan bilet almıştı.

   Maç izlerken stadyumun üzerinden askeri bir helikopter geçince yine aklıma asker olan amcam gelmişti. Amcam sayesinde oluşan ilgimden dolayı haberleri de sürekli takip ediyordum. Düşününce haberlerde koordinat kelimesinden de bahsedildiği gelmişti aklıma. Sahi yeryüzünde her noktanın koordinatı belli miydi? Peki bu koordinatlar uluslararası bir kabul müydü?

Yine farkında olmadan gün boyu küçük Descates gibi dolaşmışım arkadaşımla. Descates de benim gibi düşünmüş olmalı ki bu çalışmaları ciddiye almış ve geliştirmiş.

Peki Descates'in tavanda gezen bir sineği gözleriyle takip ettiği sırada sineğin farklı noktalardaki konumunu nasıl tanımlayacağını merak etmesi sonucu  bu işte derinlemesine çalışmalar başlatması..."Kartezyen Koordinat Sistemini"'ni bulması...

Tam bir bilim adamlığı. Keşfetmek için bakmak... 

   

KARTEZYEN KOORDİNAT SİSTEMİNİN ADI NEREDEN GELİYOR?

Kartezyen (İngilizce : Cartesian) Fransız matematikçi Descates’in adına Latince +ian (+cil / +çıl ) ekinin getirilmesiyle oluşmuş bir kelimedir. Koordinat ise (İngilizce : co-ordinate)  Latince com- (birlikte) takısı ile “to ordinate” (sıralamak, dizmek) eyleminin birleşimiyle oluşmuştur.

Koordinat sisteminin tarihine bakacak olursak bu sistemin fikrinin hem Descartes tarafından hem de Pierre de Fermat tarafından birbirinden bağımsız olarak geliştirildiğini görürüz. Descartes 1637 yılında çalışmalarını yayınladı. Fermat da 3 boyutlu olarak çalıştı ancak çalışmalarını yayınlamadı. Bu yüzden Kartezyen Koordinat Sistemi Descartes tarafından bulundu kabul edilir ve adı da ondan gelmektedir.

Kartezyen koordinat sisteminin geliştirilmesi Isaac Newton ve Gottfried Wilhelm Leibniz tarafından Kalkülüs’ün gelişiminde önemli bir rol oynayacaktır.