Aziz Sancar Kimdir?(8 Eylül 1946- )

Aziz Sancar 8 Eylül 1946 tarihinde Mardin’in Savur ilçesinde dünyaya gelmiş. Babası Abdülgani, annesi Meryem Sancar’dır. Çiftçilikle geçinen sekiz çocuklu orta gelirli bir ailenin yedinci çocuğudur. İki tane de üvey kardeşi vardır. Aile çok kalabalık olmasına rağmen çocuklarının okutmak için elinden geleni yapmıştır. Hatta 7 yaşına kadar tek ayakkabı ile sadece okula giderek yaşamıştır. Abisi Kenan Aziz’e 5 yaşında okuma yazma öğretmiş ve yaşıtlarında önce okula başlamıştır. Çocukluğunun büyük bir kısmını meyve bahçelerinde ve keçilere çobanlık yaparak geçirmiştir. İlk, orta ve lise öğrenimini Savur ve Mardin’de tamamlamıştır.

 

Üniversiteye Gitmeye Karar Verir

Aziz Sancar bu yıllarda futbol oynamaya da başlamış lise takımının kaleciliğini yapmıştır. Hatta Genç Milli Takım seçmelerine çağrılmıştır. Ama lise son sınıfta iken futbolcu olma isteğinden vazgeçip üniversite okumaya karar veren Sancar, 1963 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesine başlamıştır. 1969 yılında birincilikle doktor olmuştur. İki yıl memleketi Savur’da bir sağlık ocağında çalışmıştır.

Amerika’ya Gidiyor

Aziz Sancar, NATO-TÜBİTAK bursu ile öğrenim için Amerika’ya gitmiştir. John Hopkins Üniversitesi ve ardından ise Dallas Üniversitesi’nde Moleküler Biyoloji alanında doktorasını 1977 yılında tamamlamıştır. 1977 ve 1982 yılları arasında Yale Üniversitesi Tıp Fakültesinde çalışmıştır. Burada DNA onarımı üzerine çalışmalar yaparak Doçentlik tezini tamamlamıştır. 1982 senesinde UNC Chapel Hill'de Biyokimya ve Biyofizik alanlarında çalıştı. Burada DNA onarımı, hücre dizilimi, kanser tedavisi ve biyolojik saat üzerinde çalıştı. 288 makale ve 33 kitap yayınladı.

Hala North Carolina Üniversitesi Biyokimya ve Biyofizik Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. ABD Ulusal Bilimler Akademisi'ne seçilen ilk ABD'li Türk olarak tanınır.

 

Bir Çok Ödül Almıştır 

 

DNA onarımı, kanser tedavisi ve hücre dizilimi konularında çalışan Sancar’ın 33 kitabı ve 415 makalesi vardır. Çalıştığı konulardan kanser tedavisi ile ilgili birçok ödül almıştır. 2001 yılında Amerika Kimya Cemiyeti tarafından verilen North Carolina Distinguished Chemist Award ( Kuzey Carolina Seçkin Kimyager Ödülü) ne layık görülmüştür. 2005 yılında ise bilim dünyasının en önemli üyelikleri arasında bulunan “ABD Ulusal Bilim Akademisi” ne seçilen ilk ABD’li Türk olmuştur. Amerika’da Aziz ve Gwen Sancar Vakfını kurarak orada öğrenim gören Türk öğrencilerinin kullanımına Carolina Turkish House ( Karolina Türk Evi) adlı misafirhaneyi sunmuştur. 2006 yılında ise Türkiye Bilimler Akademisi’ne asil üye olarak seçilmiştir. Nobel Ödülü Alan İkinci Türk Aziz Sancar, 2006 yılında Edebiyat dalında Nobel Ödülü alan Orhan PAMUK’tan sonra 2015 yılında Kimya dalında Nobel Ödülü alan ikinci Türk isimdir. Aziz Sancar bu ödülü DNA’nın onarılması alanında bilime yaptığı katkılardan dolayı ABD’li Paul Modrich ve İsveçli bilim adamı Tomas Lindahl ile paylaşmıştır.

Aziz Sancar'ın geliştirip adını koyduğu “maxicell” tekniği ile buluşunu yapıp adını koyduğu “excinuclease/excision nuclease” enzimi terimleri Oxford Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Sözlüğü'ne girmiştir.

Beni Ödüle Götüren Atatürk

   

Okuma yazma bilmeyen annesinin tam bir Atatürk hayranı olduğunu dile getiren Aziz Sancar, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından Alfred Nobel’in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık 2015 tarihinde verilen ödülü İsveç Kralı 16.Carl Gustaf’ın elinden aldı. Konuşmasında “ Beni ödüle götüren Atatürk’ün ve Türkiye Cumhuriyeti’nin yaptığı eğitim devrimidir. Dolayısı ile bu ödülün sahibi Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti’ni temsil eden Anıtkabir Müzesi’dir” diyerek Nobel Ödülü ile madalya ve sertifikasını 19 Mayıs 2016 tarihinde Anıtkabir’e teslim etmiştir. Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesinde oluşturulan özel bölümde sergilenmektedir.